Fransızca “Pétillant Naturel” yani doğal olarak köpüklü ifadesinin kısaltması olan Pét-Nat terimi kadim yöntemle yapılan köpüklü şaraplar için kullanılıyor. Bu köpüklü şarap yapım tekniğinde şaraplar birincil fermantasyon sonlanmadan şişeleniyor. Yani Şampanya gibi klasik yöntemle veya Prosecco gibi tank yöntemiyle yapılan köpüklülerdeki gibi ikincil fermantasyon yok. Hal böyle olunca birincil fermantasyon şişenin içerisinde devam ediyor ve maya şekeri yiyerek onu alkol ve karbondioksite dönüştürüyor. Karbondioksit ise baloncuklar olarak şişede hapsoluyor. Bu yöntemle köpüklü şarap üretmek diğer yöntemlere kolay (ama hem de zor, değineceğiz.), kısa sürüyor ve biraz daha düşük maliyetli. Ortaya çıkan köpüklünün alkol oranı ise genellikle %9-%12 civarında seyrediyor.
Pét-Nat’lar özellikle son yıllarda Avrupa ve Amerika şarapçılığının yükselen yıldızları, çok modalar. Ancak bu şekilde üretilen şaraplar için boş yere “kadim yöntemle yapılan” ifadesini kullanmadık. Pét-Nat yöntemi, Güney Fransa’daki Şampanya üretimi öncesi döneme, 16. yüzyıla kadar dayanıyor. İtalya’da da benzer yöntemle şaraplar üretilmiş. Eski dönemlerde ne mayaların işlevi biliniyor ne de şarapçılar gereken teknik ekipmanlara sahiplerdi. Bu nedenlerle üretim süreci tam olarak kontrol altına alınamadığından şaraplar genellikle içerisinde artık şeker varken şişelenirlerdi. Kışın bu bir sorun değildi çünkü soğuklarda maya çalışmıyordu. Ancak kimi şişeler unutulur da yaz aylarını görürlerse o zaman şişede fermantasyon tekrar başlar ve baloncuklar oluşurdu. Eh, o dönemdeki cam şişeler de bugünkü kadar kuvvetli olmadığı için şişelerin patlaması ve etrafa cam parçacıklarının saçılması olağan kazalardı! Tabii zaman içerisinde yaşanan gelişmeler sayesinde Pét-Nat yöntemine hakimiyet sağlandı.
Bu üretim yöntemindeki farklılık nedeniyle Pét-Nat‘lar, klasik yöntemle yapılan köpüklü şaraplara göre düşük basınçlı oluyorlar. Düşük basınç nedeniyle Pét-Nat’ların mantar ve güvenlik teli ile kapatılmasına gerek yok. Ağızlarına takılacak bir gazoz kapağı iş görüyor. Ayrıca bu şişeleme iyi de bir mesaj var veriyor: “Al, kapağımı aç ve beni lıkır lıkır iç. Ritüellere gerek yok.”
Pét-Nat’ların tadı ise genellemeyecek kadar değişken. Kullanılan üzüm ve şarap yapımcısının bu alandaki ustalığı belirleyici unsurlar. Pét-Nat‘lar öyle ilginç ki fermantasyon bitmeden şişeleme yapıldığı için fermantasyonun şişe içerisinde nasıl devam edip, ne gibi sonuçlar ortaya çıkartacağı muamma. İşte yukarıda bahsettiğimiz kolay ama hem de zor kısmı bu. Teknik olarak Pét-Nat üretmek kolay ama ortaya lezzetli ve iyi bir örneğini çıkartmak hiç de kolay değil. Dönelim ülkemize, yakın zamanda Paşaeli dört farklı çeşit Pét-Nat çıkardı ve bu toprakların Pét-Nat yapan ilk üreticisi unvanını almaya hak kazandı. Tabii biz de bu şarapları hemen Santé Wine & More‘daki seçkimize ekledik.
Serideki iki şarabımız pembe. Biri Naif Blush, diğeri Naif Rose. Naif, yetenekli şarap yapımcısı Işık Gülçubuk‘un projesi. (Işık’ın adı Kastro Tireli yazımızda da geçer.) Üzümler Denizli’nin Çal ilçesindeki Osman Amca’nın yaşlı bağlarından gelen Çalkaraları. Arka etiketten anladığımıza göre düşük seviyede kükürt içeren bu şaraplar, durultma ve filtrasyon yapılmadan, tortusundan elle ayrılarak bizlere sunulmuş. Her ikisinin de alkol oranı %13. Hayli eğlenceli etiketlerin tasarımcısı ise Kayansel.
Gelelim diğer iki şarabımıza. Bunlar beyaz. Birinde Tekirağ’ın Şarköy ilçesinden gelen Yapıncak, diğerinde Çanakkale’nin Bayramiç ilçesinden gelen Sıdalan üzümleri kullanılmış. Alkol oranları sırasıyla %12 ve %11. Bu seferki etiket tasarımcımız Ayça Kılıçoğlu.
Şarap dünyamızdaki böyle heyecan verici ve çeşitliliği arttıran yenilikleri seviyoruz. Paşaeli bir ilke imza atarak, çok güzel bir yol açtı. Bundan sonra hem onlardan hem de kim bilir, belki diğer üreticilerimizden gelecek Pét-Nat‘lar için gözümüz yollarda olacak.